BBC – İnsan Beyni – 1/3 (Akıllan)Türkçe Belgesel

İnsan Beyninin Yapısı : Bölüm Bir

Beyin kişiliği Nasıl Oluşturur: Bölüm İki

İnsanın arkadaş edinmesi ve beyin: Bölüm Üç

Beyin, sinir sisteminin en önemli organıdır. Beyin duyular (dokunma, ısı, acı, görme, koku…) biçiminde aldığı mesajlar ve aktardığı buyruk­lar aracılığıyla tüm istemli ve tepki­sel hareketleri denetler. Beyin bu gö­revini bir veya birkaç kasın kasılmasıyla (el hareketleri), bir bezin ça­lışmasıyla (terleme, dışkı) v.b. yerine getirir. Beyni sayesinde insan, çevre­sinde bulunan şeylerin bilincindedir; bunun için eskiden beyin, can evi sa­yılırdı.

Kafatası kutusunun içine yerleşmiş olan beyin, beyincik, hipotalamus ve soğan ilikle birlikte, bir sinirsel mad­de bütünü, yani tüm beyin’i oluşturur. Bunun toplam ağırlığı, erişkin insan­da, 1 kilogramı geçer. Tüm beyin, beyin-omurilik sıvısıyla ayrılmış iki zar­dan oluşan bir beyin zarıyla kaplıdır: bu çift kılıf, pek nazik olan dokuları ve kafatasını etkileyecek darbelerden kolayca zedelenebilecek olan beyni korur.

Beyin, iki yarım yuvardan meydana gelir, bunlar da ayrıca ikiye ayrılır: beyin kabuğu ve iç bölge. Beyin ka­buğu (korteks veya bozmadde) çok sayıda sinir hücresinden (15 milyar kadar) oluşur; duyularımızı denetle­yen ve bilgilerimizi depo eden mer­kezler buradadır. İç bölge (akmadde) başlıca, iletim sinir tellerinden oluş­muştur.

Beynin bazı kısımlarının bazı yeti­leri yönettiği kesinlikle söylenemez, yani beyinde ayrı bir hesap, bir sev­gi, bir bellek v.b. merkezi yoktur. Ama beyin kabuğunun belirli bölgele­rinin bazı vücut görevlerinin yapımın­da önemli rol oynadığı da bir gerçek­tir. Sözgelimi alın büklümü hareket­te, yan kafa büklümü duyarlıkta, art-kafa kesimi görmede önemli rol oy­nar. Bu bölgelerin bozulması hareket, duyarlık ve görme bozukluklarına se­bep olur.

Beynin eklerinden, beyincik, kas hareketlerinin bağdaşmasını sağlar, dengede durmamıza olanak verir; hi­potalamus, vücut ısısını, uykuyu ve iştahı denetler; soğan ilik, kan dola­şımını ve solunumu yönetir.